El Luna

Zawhna chhanna tam tak ka zawng a, ka zawn chhungin kum thum a ral leh ta der mai, ka zawhna zawn hi a chhang tu tur a ka zawh hi a ni lo emaw ni chu aw tih turin vawi tam ka beidawng ta der mai. 

Zan rei tak tak a lo chhuah hun nghak a, bathlar a ka chan a chhanna a rawn neih ka beiseina hi a tam ta hle mai. Ka beidawn rum rum chang a rilru rawn luah thar leh tu chu kha zan a, a hlutna min hriat thar tir thar leh kha a ni. Mal tak a hmun pakhat ka panlai a, vansang taka mawi taka a lo en chhuah a, mi tam takin thu te an tiam a, rinawm reng tur a a, a hminga thu an tiam te, a mawi zia an sawi nin loh te, mi vanduai bikin anchhia a lawh takna te kha dawhthei tak a, inchhuang silo a a lo ngaihthlak a, a tih tur thulh ngai chuang lo a, a ngai reng a a rawn her chhuah leh thinna te khan, 'i lo va hlu em' min tih tir awlsam et zu nia.

Mite chuan tlai lam a ni tla te an lawm a, ani lo her chhuah ve erawh chhuan a lawmtu ber chu zanrei a mahni a lo nghak tang tang thin tu leh khawhar te hi an ni mai awm e. Hla phuahtu pakhatin hla a phuah a, a mawina a sawi chhuah sakna leh a tello a awm harsa a tih zia kha ngaihthlak la hlawh zel ang maw? 

"Chhak lenkawlah chhawrthla hai ang thovin,
Khawvel zanthim engmawi rawn hawn in;
A her sang zel, aw, i engmawi zel e,
Hringfa leng tan thlir nin i har ngei."
tiin a rawn lan hlim te atang hla phuahtu khan lo lawmin, a liam hnu pawhin
"Mahse, zan mu i chhing rei thin e,
Zanthim nunrawng lallai a lian thin;
Khartung sawn zai reng kan zuam ne'maw,
Lungdam te a zan mu chhin a har thin."
ti a lo lang leh thuai turin sawmna a siam nghal a nih kha. Chu sawmna dawng hlawh tak tu tan pawh a chhawrnahawm kha 'Zan lalnu' tiin a koh a nih kha. Thla an sik chho tan a, 'vawiinah hian kan thinlung bawng inah, lo piangthar leh la,' ti a sawmna dawngtu ai a dawng hnem mah zawk ta ve ang.
 
Khawhar tak a bathlar a thu thin tan chuan Pu Vala (Vanlalliana) chanchin hriat chuan a chan kha inchan pui lo theih loh te pawh a ni ve a, bathlarah  Zan lalnu nghakin a nunhlui ah a kir vawng vawng thin aniang, chhin khat pawh chhing lova a eng hnuai a khawhar tak a awm ni.
A nuna kalsantu (Pi Muani) neih let tumin kawlkil piah lam thleng rawk a vak rawlai a, lunghlu (zawlaidi a chantir turin) a zawng a, lunghlu tha zawk a a lai chhuak a, chu erawh kawlkilin a lemsak leh si. A chan thatna erawh kalsantu khan nghakin atan lunghlu tha ber nih a la tum fan tal a ni. Pi Muani'n a Pu Vala chan a tawmpui ve hnu a a thusawi mawlh kha;

            "Zan lalnu, ka hmangaih chu tunah hian khawiah nge a awm tih nang chuan i hre ngei ang. I eng hnuaiah ani chu keimah ang bawka khawhar hian a thut pawh a thu ve reng a ni mai thei...... Aw.....Zan lalnu, i thil hriat chu hrilh ta che. Amah chauh lo chu tu mah hmangaih dang reng reng ka neih lohziate hi hrilh rawh. Zan lalnu...., tu hnenah mah, vawi khat pawh ka hrehawmnate hi ka la puangzar ngai lo va. Hmangaihna hmingin, hmangaihna hming chauvhvin ka ngen a che..... Beidawng kawlawkin ka nite chu ka hmang a, natnaa hliamin  ka kumte chu ka hmang ral a, ka nun hi a rawih zo zel a nih hi......
            Vanglai nite hi pangpar, mawi taka vul lai ang a ni a; mahse a til a, thliin a len bo zo thuai a. Hmangaihna erawh chu a nung reng a, chatuanin a chuai ve lo....... A chang chuan keimah leh keimah anchhia inlawh duh rum rum khawpin ka thinlung a chau thin a. Chutiang rilru ka put lai reng pawhin ka hmangaih erawh chu mal ka sawm a. Khawvelah hian ka thinlungin beisei pakhat chauh a nei tawh a, chu chu hmana mi a ni...... Ani chu hloh tawh mah ila, a hming erawh chu ka hmui hian a lam reng tho vang." a ti chhuak ta mai pawh kha a thil tih avanga demawm ni mahse rilru chuan a ngaidam nghal mai zawng a ni e. (Zan lalnu a tih hian 'Pathian' anga en nilovin a thiantha ber anga en, a chung a engtiklai pawha tha ang a entu a nih ngei ka ring)

Rilru leh taksa indonna hnuaiah zing leh zan hmangin nun chhiar chhoh ngai ta chu, taksa chuan rilru a khan lo hle tih chiang taka hrilhfiah ka ni a, khawhar hnemtu atan a ziak puan an chhut kai duhkhawp loh a na, tih thlengin ka hrechiang a ni ta ber e. Zing thawhphat atang raldo tur ang mai in indo inpuahchah a ngai a, nilengin indo in zan mut dawn ah pawh indo na a la chawl lova, chak lo zawk a tang ta na fam chu taksa in natna a hring a, mut theih hun pawh tawi a ngai leh mai thin. Pu C. Lalnunchanga'n "Kawlkil piah lamtluang" a ziak ta kher kher hi chu ka pawi ti loh ber te zing a mi a ni ta ve ngei ang. Indona tual zawla dinlai pawh a, thlamuanna min thlentu tha tak a ni ve pakhat a, Pu Vala kha chuan lunghlu zawngin kawlkil piah lamtluang kawng a zawh a, kei erawh chuan lunghlu ka hloh kha a awmna hre reng chungin neih tum siin neih let leh tum si loin kawlkil piah ah khan ka lo nghak tlaw reng mai chu a ni e. Balthora te ka hre chhuak a, "Muanna hi ka nei ve thei lo, buaina hian min rawn zawng hmu leh mai thin." a tih te ka hre chhuak a, 'ka nih ve dawn tak hi a, mahse kei erawh chuan buaina in min zawn hmuh hmain buaina ka zawng hmu thin a ni' tih te ka ngaihtuah thleng a, ka natna avang a tun hma a ka ngaihtuah ngai loh te pawh kha ka lo ngaihtuah thleng reng thin a, ka indem a, awm lo in tihna hial ka nei a, thawk a sa nghal but thin zawng a ni e. Chung zawng zawngin rilru a luah leh hnu chuan hla phuahtu pakhat a lo lang leh a, ani erawh chuan Zan lalnu erawh a dem lo. Vallunglenga kha a hnem mai zawk a, a hnem pawh thiam tak a ni; 
"Thangvan thlapui eng ria, zaleng zawng te lawman ;
Keipawn ka lo lawm thin, hlimten ka lungdi nen;
A thiang te a leng zel in, kan fan dun vang khawpui.
Duhten ka pawm vawng vawng, Lei lawm a kim ngei e."
tiin vallunglenga khan tawng rawn thlakin, a nunhlui a dawn kir a, hla phuahtu tluk a tuar pui a hnem tu hi awm tak ang maw?
"A ni asin valmawi, tuar thiam a har ngei ang;
Lunglai di then reng chu, lung zawng a leng ngei ang;
Mahse maw lo ngai ve teh, tap tap lo la valmawi.
Hlimte a kan tawn chu, Hlimten i then zawk ang."

a hnemna chu rilru kawi tan chuan lak kawih awlsam tur a ni, amaherawh chu vallunglenga tan erawh dawnsawn nuam ber a tlin loh pawn a rilru na thenkhat erawh a hnem mahna le. Vallunglenga tan chuan hmalam pan harsa tak zawng a ni ve ngei ang le.

Vallunglenga chana in dah chi pawh hi ni hian ka ngai lo a, a nat ang a nat pawh hi chakna leh sawngsawhlawtna a neih rinna ka nei lo, mahse a chan hi mahni chan a dah thlak rawk erawh tih awlsam a ni mauh mai si,  

"Tui fawn chu khawi atangin nge a lo kal a, khawiah nge a kal zel dawn kan hre lo va."

 Ti a Jordavi'n a sawi ang hian tuipui cham put a fawn kual delh delh ang hian ka nun pawh hi kal delh delh se, enge lo thleng dawn tih leh engin nge min lo hmuak tih ngaihtuah lo a kawng zau tak in kham phei rup a, khawibu tawndarh ang mai a, hma a ding ding tawndarh yum hi zawhna chhanna ka hmuh chu a ni ta ber mai awm e.!.




Comments

Popular posts from this blog

Sialton Official. - C.Thuamluaia

Ka tiang kha.

In