Sialton Official. - C.Thuamluaia

  Mi tinin kan dam chhung hian, thil hrehawm emaw, nuam emaw, hlimna emaw, lungngaihna emaw leh thil dang tam tak kan tawn teuh ka ring. Thenkhatte chuan chung chu nasa tak te pawhin an tawk ang a thenkhatte erawh chuan sawi tham em em loh tein an tawk ang. A hnuhnung “thenkhat” zinga mi hi ka nih ve ka ring. Thil ropui han ti tur chuan mi zaidam leh nungchang tha ka nih avangin (chutiang chuan miin min sawi a ni), chanchin ropui han nei ve mi hi ka ni lo va, chumi vang mai chuan ka zak bik bawk hek lo—khawvel mi tam zawk hi chutiang chu an ni. Mahse he thil te hi chuan ka hriat rengna hun hi nghet takin a luah a, ka hre reng thin a; nghilh ni ka nei lo va, ka han ziak ve dawn a ni.

Ka han thlir kir leh hian, hun rei tak ni dawn tawh mahse, engkim chiang takin ka la hmu thei. October ni eng mawi tak, Zolawn khaw tlang thengthaw nuam tak, Hotel Odyana leh a chhunga ka nupui fanaute nen.

Sialton atangin sawrkarin min sawn dawn a, ka awmna thar tur chhim lam panin favang tir hian kan chhuak a ni. Sialton khuaa kan thenrual thate leh kan pi leh pute chhung, min ngaia mittui nena kan inthen thu te zawng ka ziak zel dawn lo. Lungleng tak maiin kan inthen a; chanchin inhrilh fo tura intiamin kan chhuak ta a ni. Aizawlah hotu thenkhatte thil pawimawh a be turin ka awmna lama hotuten min duh avangin Aizawl lam kawngah kan kal ta a. Aizawlah chuan kei chu ni hnih lai ka va cham a. Ka nupui leh ka fapa leh ka fanu (kum 7 leh kum 5 mi) erawh chu kir khawtlai ve a tul loh avangin thuam phurtute nen Champhai peng atangin chhim lam chu an pan hmasa a; Odyana nuam ber leh cham nan a tha ber, Zolawn khua, ni thum kalah min lo nghak a ni. Chumi chhun dar hnih vel, ni sa eng iar mai hnuaia ka nupui leh fate ka va pawh chu sawi vak ngaihna ka hre lo—ka hlim hle mai. An hlim hmel leh Mama te unauvin an nu hnena, “E, saw le, ka pa,” an tiha, tlan chunga min rawn pan ka lo pawm leh ka lo kai vel te chu engmah dangin khumin ka ring lo va, engtikah mah theihnghilh ni ka nei tawh lovang. Kan chungkaw ngaih ve dan mawl tak chuan, he khawvel hi a mawi a, a nuam a, a hlim em em thin.

Hotel Odyana chuan engkim, thingpui leh chhang te (a duh tan chuan zu pawh) a nei a; tichuan hlimtakin chungte chu kan han ei tlanga; nupui fanaute nena awmho hlim dan bak chhan chu tlai deuh tak thlen hma chuan a awm lo. Awm pawh nise, chutiang aia nasa chu keini ang chhung chuan kan hre thiam tawh lo vang. Dawhkan kan han kil a, Mami te unauvin an thirfian duhzawng an han inchuh te chu khawvel thil hmuhnawm berte zinga mi a ni. Kan han inen a, kan hlim tih kan hria.

Kan vaia mut theihna khum pakhat a awm loh avangin, Hotel Manager chuan man chawi chuang lovin a remti bawk a, Mami nu chu pindan dang pakhatah kan mutna tur ka siamtir a, “Mami te nen in nufa zain zanin chu mu ang che u,” ka ti a ni.

Tlai a lo ni thuai a, zanriah te kan han ei kham chuan naupangte chu an nuhovin pawnah pangparte thliak turin an kal a. (Hotel compound chu nuam tak, pangpar nen a vul chuk a ni a). Kei erawh chu lehkha pawimawh thenkhat ziakin in chhungah ka awm a. Tin, ka mutna tur chu a nuam dawn (chhin) emaw tiin pindanah chuan ka va lut a; khumah chuan ka tlu-zal chhin a. Chutah chuan thil ho tak, mak tak si, a lo thleng ta a; chu chu a ni, karei! Heng thil zawng zawng chuanna chhan tur leh kumkhuaa ka mittui hul tawh lohna tur chu ni.

Khum sirah chuan lehkha chhia ka han hmu a, ka hmuh leh ka chhiar fo tawh thin niin ka hria a. Paih tum pahin ka han la a, tin, ka han en chiang zawk a, ka rin ang ngeiin “Shillong Times” tih hi alo inchhu kuau reng a.

Rei tak mai khaw chhak lamah, ka nupuite zinga khawsa ka nih avangin Shillong Times-in min thleng zo tawh lo va, min thleng se pawh ka ti hek lo. Shillong leh Khasi ram chu engemaw thil ho, atthlak tak mai avangin hriat leh bengkhawn ka tum ngai tawh lo a ni. Chanchin bu dangte hlir ka chhiar zawk thin a. Mahse chu mi tum chuan han chhiar leh vel chakna tak ka nei a. Hlui chhe tawh tak mah ni se, engemaw thil hlu tak chhar chhuak angin ka inhria a, ka han en ta a ni. Ka han keu va, tun hmaa ka chhiar ve thin a awm ngai lo “Personal Column” Ka han hmu a, ka han chhiar a.

“D—if you could see my heart, it is bleeding now—D” tih a lo chuang a. Kei chuan ”Khawvel hi a lo la ngai reng a nih hi mawle,” ka ti a. Tichuan engmah ngai lovin thu dang tlangpui lian deuh deuhleh Editorial te ka han en thuak thuak a. Tin, phek 3-na sir ding lampang, thlur te tak te mawng lamah chuan her liam tawh hnu (nun hlui) ka han chhar chhuak ta a.

Hman lai kan lehkha zir, tlangval ve lai chuan hming mawi em em a ni a, thinlaia cham reng thin ”Dorothy” a ni. (Dorothy and her little daughter in straightened circumstances, entered St. Mary Convent. It may be recalled in this connection that Dorothy married a handsome drunkard who drank himself to death two years ago. Since then her lost has been a hard one. She was originally a tea girl of M locality here) Dorothy leh a fanu naupang te manganna avangin St. Mary Convent an lut. Amah hi tlangval hmel tha tak pasala nei a ni a, mahse a pasal chu zu in nasa mi a ni a, a rui hlum. Kum hnih lai a ni ta, an chan a hrehawm ta em em tih hi a ni.

Ka han chhiar chuan ka thin a phu dawt mai a, “Dorothy” ka han ti phawng mai a.”Dorothy, Queen of the days i loved,” ka han ti a.

Ka han chhiar ka han chhiar nawn leh thin a. Tumah dang an nih rin rual a ni lo va; Shillong Times lah daw mai mai rual a ni hek lo. Staff thar an nei ang a, mi naran leh chanchin bua chuang ve phak tur ni lo mah se, an chhuah ve a ni thei a,a lo chuan takah chuan thil awm lo lutuk leh ni thei hlawl lo tur chu a ni bik silo. Engpawh ni se, “D—hmu thei ni la aw.....ka rilru.....” Zo tawng phei chuan ka let chhuak thiam lo. Ama hnena ka sawi tawh hnu ngei a ni a, a rawn ti ve ta a ni. ‘D’ tih lah tute inkoh dan tih kan tan chhut rei angai si lo. A! Tumah dang an ni lo. Engemaw tia ka lo hmuh leh a chan chauh takziate ka lo hriat nan a rawn ti a ni ngei mai tiin ka ngaihtuah a, ka dawn vel a, ka thin te a thawng ta zawr zawr a ni.

Tichuan rang em emin nghlih tawh hnu nun hluiah rauthla a leng kir ta vang vang a; Dorothy hnena thingpui ina kan kal thin lai te, a inchei dan, a mit meng a chal sam leh a nui hmelte zawng zawng nen Shillong khawpui chiang em emin ka hmu ta a. Engmah dang reng reng ka ngaihtuah chuang lo va, ka nupui fanaute ngei pawh ka hre chang ta lo a ni. Ni lo! Min hmangaih ve em em, ka ti dawn lo. Dik takin min duh ve chu ni se, heti hian kan awm lo vang a, tuna min ti hlim em emtu, ka nupui leh ka fate ka hnawlna ni hauh lovin, hengte pawh hi ziak a ngai lo tur.

Rei fe kan inhmelhriat hnuin a mawi tulh tulh mai si a, ka tuar zo ta lova, “Dorothy, ka duh ber mai che a ni,” ka ti ta phawng mai a ni. Chung hmate chuan duh ber nei ve ngai reng reng lo ka ni a; thawnthutea ka chhiar bak chu nula leh tlangval chanchin pawh ka hre lo tih tur a ni. Dorothy ka han ngaizawng chu, lal ngai lo lal a lo na ngang mai a; ngaihzawng nei ve ngai lovin kan han nei ve chu ka la runthlak hle mai a, ka thiam lohna hmasa ber a lo ni ta awm e.

Neinung chhung pawh ni lo, mi naran ve ngawt mai hi zawng a ni a; mahse, Dorothy avangin Shillong tual len a nuam a; Dorothy vangin rethei taka mahni ei chawp dapho an par a; Dorothy vangin awmhar lunglente a nem thin a ni. Chan tawka lungawi thiam mi, hlim reng thin mi a ni. A kianga awm hian dai riai bikin a hriat a, ka kham zo ngai lo. Silk puan eng nalh takin a lu thenkhat a khuh ang a, a chalsam kir mawi tak mai a lo lang deuh chhak ang a, a biang no sir tuak ve veah rangkachak bengbeh mum te te a uai then nelh nelh ang a, chutiang chuan fing khata hla atang pawhin chhawkhlei par sen Dorothy zawng i thlang chhuak thei tho vang. Inkhel en leh puipun khawm chang chuan, a rawn inchei ve ang a, (mi angin inchei hun hi a nei ve ngai mang lo va) pheikhawk sen leh var a chawi ang a, en kham zawh theih loh, khawvel thil mak Dorothy a ni.

Mipui zinga kan inhmuha, ka pan loh chuan kan in hmuh lehin “Engahnge hmanni khan min hmu si a, i lo kal loh?” a ti ang a; a thingpui zawrhnaa ka kal loh chuan “Engahnge kha mi ni khan i lo  kal loh? Ka lo thlir ka lo thlir che asin,” a ti ang a, kal mah ila, ka tawng tam loh chuan, “Engahnge mi dang an awm hian i ngawih reng bik thin?” a ti bawk ang a, “Engahnge” tih reng reng a ni thin.

Tichuan ka rilru chu a leng zel a, March thla thli thawt vuk vuk niin Dorothy chu ka han hmu leh a. A thiannu pakhat nen ketli khaiin phulah an kal a ni. Thli chu a hrang ngang mai a, an samte a chhem thur chhe zo vek a, an puante a chhem hlimvawk vawk a; a tawpah chuan an kal thei ta thlawt lo va, nui hawr hawr zel chungin a thiannu nen chuan an thusawp dun ta nawih a. Kei chu chhak deuhva awm ka ni a, ka zuk thu ve a. A thiannu chuan nui chungin min han en a, a kal ta thuai a.

Kan han inen a.

“Engnge i rawn tih?” a ti a. Kei chuan nui chungin, “Ngaihzawng em em mai ka nei a, a hming chu Dorothy a ni a; heng lai velah hian ni tin deuhthaw hmuh theihin a awm an ti a, ka rawn zawng a ni. i hriat mi a ni mial lo maw?” ka ti a. Dorothy chuan “Hria e, ka thian tha ber asin, engnge ii hrilh duh?” a ti a, a nui haw a. Kei erawh chuan “A, engchen nge hetia tuilairap anga min awmtir dawn tih, hmangaihna hmingin ka zawt duh a ni!”

Hmangaihna  hmingin a? Fiam thu i duh hle mai ka ti,” a ti a, mawi takin min han en a, a nui a. Ka sawi ve leh hmain, “Ngawi teh, engahnge hetia min awmpui reng? Ka tlai ang. Mi rethei mahni ei zawnglai ka  nih hi. Kal ta la, lehkha zir nuam,” a tia a, a tho ta a. A kal ta chu, “A nih D--, naktuk tlai dar nga—milem—ka lo nghak ang che,” ka ti zui lawm lawm, tin, kan inthen chu a ni leh ta reng mai a.

Cinema-ah chuan a lo kal pawh ka ring reng reng lo va; mahse Dorothy zawng mak ve tak a ni. A thil tih tum i hre thei lovang. Ka sawi ang chiah chuan kei chu ka lo awm a. Chiang lo taka beiseiin ka sanna ka lo en ka lo en a; mahse rei ka ding bik lo. Hla fe atangin a lo lang vaw vaw hi ka hmu a; ka lawm lutuk chuan ’Tawnmang em ni? ti chung zelin, Maureen O’Hara te channa film ‘Do you love me?’ tih kha kan en dun ta a ni.

Thil te tak te te, sawi tham loh, mahse hmangaihtu tan chuan hlu tak si a thleng reng a, ka ziak seng lo. Ngaih tha har tak mai ka ni a; chung hun laia ka rilru chu riangvai tak mai a  ni. A tawi thei ang berin han lawr khawm ta ila: Ka thin a rim a, ka lung a awi leh thul a, ka tawlh zel a, a chang leh nau ang nuar thul thin a ni ber mai.

Tichuan Odyana khuma mu chung chuan ka lehkha thawn ziakte ka han ko kir hlawm, tam tak chu chiang em emin ka la hre thei. Hmangaih em emte hnena lehkha thawn, thei hlawl si lo ziak a ang ber. Min duh ve chuan min hrilh ve tawh em em turin ka ngen a, min duh loh tak tak a nih erawh chuan engkim ti tawp nghal tura ka intiamnate a ni. “O, D-, If you could see my heart, it is bleeding now” ka tihte pawh chiang em emin ka  la hria. Chung ka thu sawi ngeite chu Chanchin buah a han sawi nawn a ni a, ka rilru a ti nem leh ta a; ka ngai thar leh ta a, ka mangang ta em em a ni.

Ka lehkha a chhan ni ka han hmu leh a. Chu mi ni ruatah chuan a hun takah ka va leng chhuak a, hun tiamah chuan Dorothy chuan min lo nghak reng tawh a. Nui chungin, “Nang ai chuan D, ka nghakhlel fe ti raw?” a lo ti a. Hmun fal tha taka kal kan ni a, thu tak tak kan sawi dun a, pangparte pawh ka tawntir ve tak kha! Kan thu a...........

“Chu lo kal tawh loh chu i tum maw?” Dorothy chuan a han ti a. Kei chuan, “Min duh ve loh chuan.......tum e,” ka ti a. “I lo kal dawn tawh loh chuan a va hrehawm awm ve, min dawnpui ve na nge?” a ti a, min han en kawl kawl a. “Min duh ve la ka dawnpui che a ni mai alawm, lo kal loh chu ka tan deuh asin hreawm dawn; i hriat sa a ni.” ka ti a.

Ka sawi zawh chuan min han en leh rawm a. Tin, nui chungin, “Listen, D,  duh che ila, engtia min tih nge maw i tum le?” a ti a, a lo thle phei haw a. Kei chu mite anga nula tih dan thiam pawh ka nih loh avangin, fawh te chu ka lo beisei phak awzawng thin lo va; chutia min han cho lang chu ka tha a tho ngang mai a, nui chungin, “Heti hian mawle, Hoino!” ka ti a, ka han kuah a. Tin, rei em em mai chu he lei hreawm hi pialralah kan han siam ta vawng vawng a. Aw, khangte khan kumkhua daih thei se, inthen tawh hlek lo ila ka va ti thin em!

Kan han harh chuan Dorothy chu a han thaw huai a, “A, Mizo nula nih theih ka va han chak em!” a han ti a. Chung lai atang reng chuan ani chuan buaina khaw dur lo thleng turte chu a lo hmu lawk reng tawh a lo ni a; kei erawh chuan ka hre ve si lo.

“I haw tawh ang hmiang,” Dorothy chuan a han ti a. “In a kan thlen tlai zawngin kawl a hnim ang e” a ti a. Kei chuan, kawl hnim turte chu ka hrethiam ve lo va, ka  ngaihtuah bawk hek lo. Chu chang lovah Dorothy ka kianga a awm chuan engmah hi ka hre ngai lo va, engmah ka hmu ngai lova, engmah ka dawn chang ngai lo.

“Min hrilh chian hma loh chuan ka kal lovang,” ka ti tlat a, ka tho duh lo va. Ani chuan, “Hei aia chiang engnge i la duh?” a ti a; mahse kei chuan, “Thu” engmaha chang thei lo “Thu” ka duh tlat si.

“En rawh D, kan exam tep a ni a, exam zawh chuan Zoramah han haw ka duh dawn a ni. Engmah lovin min ti khawtlai mai mai duh dawn a ni maw? I hmela han en mai zawngin heti em ema ngilnei lo awm zawngin i lan loh hi. Han sawi teh, D—han hrilh teh. I tel lo zawngin ka nung zo lovang—ka nung zo lo,” ka ti a, a kutah ka vuan a, a no ngang mai sia, ka han chul thin a. Tih ngaihna a hre bik lo va, mangang takin a han hawi vel thin a. Tin, thu thar dang daih angin:

“Ih e, D—ka then zo lo vang che i tih zawng, i fiam thu thiam vang mai mai a ni a, tha takin exam la, han haw phawt mai ang che......”

“A nih leh min lo nghak ren duh angem?” ka han ti thuai a, chutah chuan a duh tak a hmu ta a ni. “Duh ang,” a ti ve thuai a.

Kei chu ka lawm tawk a tling der pek a. Nula hmel tha, ngilnei tak Dorothy te angin thu an sawia, “Nghak reng duh ang” an tia ni a, ‘rival’ dang tumah ka hlau lo va, a rilruah ka chungnung ber niin ka inhria a. A! Khawnge ka thla a va han muang tak em! Engpawh ni se khawvelah keimahni chauh pawh kan ni lo va, nu leh pa leh chhungte vei ve ve kan la ni a; i hria ang chu, chhungte ngaihdan........

Nem takin min han en a, ka hmel atang huan ka inpe tih a hmu. Nula fing tak mai a ni a, kan inkawmna zawng zawngte ka han chhutin ka duhna aiin min duhna a nep zawk fovin ka hria. Kei chuan lawn lova vana arsi lak ka tum a, ani erawh chuan leihlawn awm lo a zawng a ni.

Chung ni hnuahte chuan rilruah zirlai a cham lo hle. Hmuh leh thuai ka inbeisei tehlul nen, ka hmu leh ta lawk lo nghal a. A thiannu erawh chu ka hmu a, ka zawt a; mahse a thiannu chu a lama tang a nih avangin a sawi tha duh lova; tichuan, Dorothy hritlang te chu ngun takin ka lo tawngtai sak ve thin.

A tawpah chuan min hrilh ta a. An chipui tlangval tha tak mai pakhat nen an innei dawn a, engkim an ti fel tawh tihin ka hre ve ta a ni. Engtinnge chung thu lo chhuakte chu ka vei tih ngaihtuah a harsain ka ring lo. Dorothy chuan min hmu hreh ve tawh bawk a, tin, han inhmuha engtia han tih theihtur pawh a awmin a lang tawh lo bawk a; kan intawng thei hlek lo va. Kan exam te a lo thleng a, lung zing takin ka Shillong ni hnuhnung berte chu ka hmang ta a ni.

Mizoram ka thlen chhoh leh hnu chuan lung a leng thei hle mai thin; mahse ka theihtawpin ka rilru ka ti khauh va, “an ramah chuan ka kir leh tawh ngai reng reng lo vang. Eng na vei nge?” ka ti a. Tichuan engtin tin emaw thil a kal zel a, a tawpah chuan Sialton khua, khaw chhakah khian hnathawkin ka lo awm ta. Nguri nen kan inhmu a, kan inchhar chhuak a, tha takin kan innei ta a ni. Shakespeare-a nula pakhatin a tlangval hnenah, “Men are April when they woo, December when they wed” a tih tir a; kei erawh chu ka letling hlauh va, ka lawm hle mai. Nguri ka rim tirh chuan Dorothy fo vangin December ka nih chiah tawh loh pawhin January emaw, February emaw tal chu ka ni ang. Kan han innei a, Ngurpuiin min ti april ta a ni. Dorothy meuh leh nun hlui min theihgnhilh tir theitu a ni a, tha ka tihna leh ka duhna ziak dawn ila ka ziak seng lo vang. Ka fate pawh, mahni rila rahte chanchin sawi mah ila, duhawm em em an ni. Hmelah pawh Mami te chu han nula se, khawiah mah sitna hmuh tur an awm lo vang. A hnuai lam thei ang ber pawhin, ka tawngin mi nuih ti za suh se, han in ngaitlawm ta ila—

                             “Kan sakhmelah dar a zam kan ti bil lo,

                              Ngaihno bei chhung kan ni khua lainah.”

Ti ve hep hep ngam chin kan ni.

Tiang chuan vanneihthlak takin nupui fanau tha tak tak karah hlim taka awmin ka lo inhmu ta a ni; tumah hmuhsitna ni lovin, ka uang hle bawk a ni. Hun lo la kal zel tur hlauhna reng reng ka nei lo va, tar kun lu tuak hun pawh lo thleng ang hmiang, ka fate an dam ang a, Ngurpuii ka sirah a awm zel phawt chuan ngai lovin he khawvel hi ka chhuahsan ang ka ti thin. Dorothy meuh pawh lo vul nawn leh se ka hlimna leh kan chhungkaw nun dan chu a rawn tih danglam zawh ka ring tawh lo va, ngaih pawh ka ngaihtuah ngai tawh hek lo. Mahse.........

Chumi chanchin bu ka han chhiar a, ka rilru a lo la menzia chu tun thleng pawhin mak ka ti reh thei lo. “Ai-kaih ka ni hial em ni? A ni! ka lo la theihnghilh awzawng lo mai a lo ni a, hun rei tak ral tawh hnu, thil hlui mah nise, chanchin bu meuhva an hrehawmna sawia, ka Dorothy hming ka han hmu chu, ka tlangval thar leh a, rang takin ka thinlungah hliam hlui an pun leh ta a ni. Hrehawm nasa tak tuarin an rum a ni tih ka hre reng mai a. Tuk leh zana Romanho tih dana Mari hmaa an hreawmna leh lungngaihna, chal leh awmte khawiha, an hril kual vel tur chu ka mitthlain a hmu vawng vawng a, ka khawngaih ta em em a....... A! Khawiahnge ka awm? Ni, ka mu a, dorothy ka kawm a ni...... Chutia ka ingaihtuaha, hman lai Shillong nun ka lo nun nawn leh lai te chuan, ka fate chuan min lo ko min lo ko a ni awm a, chu mi zawh chuan Ngurin, “Engatinge maw i ei duh hauh loh le?” a tih ka han hria a. La phiar chunga tawng a ni. An lo kal phei a, ka mutna pindanah chuan an lo lut a.

Mama chuan, “Ka pa, engatinge i ei duh loh? Kan ko kan ko si che?” a han ti a. An pathum chuan an lo lut a. Kei chuan a takin ka lo chhang duh lo va; khumah chuan ka let phei a, ka hnung chhawn a.

Nguri chuan, “I mutna tur i lungawi lo vem ni? A nih leh sawtah sawn mutna, chhuatah siam ila, i mu tlang mai ang u hmiang; i duh lo vem ni?” tiin min han bia a. Chu pawh chu ka chhang duh lova.

“Hawh u, i kalsan ang u, a ho mai mai em mai” tiin an nu chuan naupangte chu a hruai chhuak leh ta a. Mami chhuak tur chuan vui takin, “Ka pa chu a sual em roh mai, ti rawh ka nu, mikhual kan ni si,” a tih ka han hre leh a.

Pindan leh lam atang chuan Ngurin Mami chu ring deuh tak hian a han hrilh ru a. “Mami, i pa hnenah chuan va  kal leh la, ‘A nih kapa kan pahnihin hetah hian i mu ang hmiang’ va ti rawh,” a tih ka hre leh a. Nguri zawng, ka lungawi loh hlau reng reng thin a ni.

Mami chuan a dan pangngaiin, “aw” a ti thuai a, chak takin a lo tlan phei a, mahse en pawh ka en lo...... A, Mami, ka lo en duh lo che a ni. A mak hle mai. Ka en nin zawh ngai hleih loh Mami ka lo en duh lova, a lungawi lo em em a, mittui tla chungin a nu hnen lam chu a zawng phei leh ta a; lungchhe em emin a va tap ta hawm hawm a. Mahse ka a a ni ber ang chu, ka fa duh tak lungchhe inhnip vel te pawh chuan ka rilru reng reng a khawih lo va; engmahin min ti harh zo lo a ni.

Ka ngaihtuahna zawng zawngin Shillong ah ka awm a, St. Mary Convent Waiting Room-ah Dorothy te nufa hmuh tuma nghakin, nghakhlel takin ka thu a ni. Hmeichhe pakhat a lo kal a, “Tunge i hmuh duh?” a rawn ti a; pencil leh lehkhapuan them a rawn keng a. Kei chuan rang em emin ka la a, “Dorothy leh a fanu” tih hi ka han ziak a, hmeichhia chuan a keng chho ta a. Ka hming a han hmu ang a, Dorothy thin chu a va phu nasa dawn chiang em! tiin ka nghak ta a ni.

Mahse, ngaihtuahnaah chuan ka tawng leh hman ta lo va, a thlalak ka neih ka hre chhuak thut a. Chu chuan ngaihtuahna dawt, Pialral atangin he lei khawvelah hian min hruai kir leh ta a ni. Thlalak chu thingrem chhung ril takah ka dah a ni a; kum tam tak chu ka en leh ngai tawh lo va. Rang takin ka fate awmna pindanah chuan ka va phei a, ka note bu hlui ka va phawrh a; ka pindanah chuan ka phei leh thuai a. Ka han keu thuai thuai a, tah chuan Nghilh-tawh-hnu-i, sakhmel chul thei lo Dorothy ka hmu leh ta!

Ka han en a, a ngai tein a chal samte chu a la kir chit chiat a; kumkua lai ral tawh hnuah ngai em emin ka han chul sak leh ta heuh heuh va. Danglamna reng reng a la nei lo va, a bengbeh te, a mit te, a hmui  te, awi ka nu!, a hmui! Ka han bia a, ka han fawp a, aw, ka zep dawn lo, ka han fawp a, ka han ko leh thin a; mahse khaw ngui tawh hnu, ni thlak, dawn vela rengchal kiu te mai lo chuan Nunhlui-a min chhang si lo.

Odyana awmna phul zawlah chuan thla a lo eng tan a. Khai, a ni ngang lo mai, boruak tha tal va dawng teh ang, ka ti a, ka tho va, lamliana len harh tumin ka chhuak ta a. Tumah ka be lo va, pawn ka va thleng a. Thla chu a eng mawi dawn hlein ka hria a; mahse ka hre riai ruai chauh a ni. Zan dang ang chu ni sela, Nguri nen pawnah kan ding ang a, Mama te unau infiam hlim takin kan thlir tur a ni. Mahse, chung zawng, nimin te, nimin piah te leh hman lai hun a ni a; tunah hi zawng Dorothy ta ka ni.

Hmana kan inthen dawn khan Dorothy chu a thiannuin “Chibai tal inbuk ang che u ka ti a ni” tiin a rawn len chhuahpui hram a; thu tlem te sawina hun kan nei a; mahse thiat theih engmah a awm tawh loh avangin thu pawimawh han sawi chhuah tlak kan sawi ka hre lo.

“Dorothy, ka han haw ang a, mahse theihnghilh ni ka nei lawng che. Mizoram atang chuan e, i lenna K&J Hills leh Hmar tlang hi ka rawn thlir ka rawn thlir thin dawn zu nia aw,” ka tih erawh chu ka la hria. Ka rilruah a cham rei ber a. Dorothy ngaih vanga khawtlang ka chuan lohna a rei ta em a, chumi zan thla eng tir no takah chuan ka rin lampang hmar tlang chu kum kua lai ral tawh hnuah ka han thlir leh ta vawng vawng a.

Chutia rilru baihvai taka ka awm lai chuan thlemna hi hriat mang lohvin a lo kal thin a ni awm e; tin, do zawh pawh har tak a ni ang. Engpawh ni se kei ve chuan ka do zo lo. Tlangval ve lai te chuan zu hi ka lo in ve zeuh zeuh thin a; mahse rei tak chhung chu ka tem leh ngai tawh lo va. Tichuan Setanan min pawng lak dawn tak avangin ka rilrua lo chhuak hmas ber chu , Lalzovan “Di—lo thleina chawltui ning-zu” a tih fo thin kha a lo ni ta a.

Dorothy kianga ka ruih kha a hnuhnung ber a ni a, a rei tawh hle si a; khawnge, tun hi chhunzawm lehna hun ropui chu a ni lawm ni? Pa kan manang alawm le, ka ti rilru a. “Chutiang mai mai an ngaihtuah ngai lo , min fawp leh mai zawk rawh” titu tur, ka Ngurpuii ka hruai si lo va. Chu ai hnekah thlemtuin, “Kal rawh, kal rawh, hmeithai zu a thlum tha,” a lo ti bawk si a; ka pen ka pen ta mai a ni. Zolawn khua leh Hotel chu inhnaih tak inep uar a ni a.

Tlangval leng thenkhat ka tawhte hnenah hmeithai zu nei ka zawtt a; remchang deuh mai, veng chhak tlang chhip lamah chuan a lo awm kher bawk a, ruih ngei ngei tumin ka pan ta a ni.

          “Ka pi zu i nei em?”

          “Bel khat thlum tha deuh mai ka nei.”

          “A tawk lo vang. Bel khat dang thlum tha tak va zawng tawh.”

Cheng hnih ka pe a, zawng turin a chhuak ta a. Hmeithai fel tak a ni ang, rang takin a rawn chawi lut a; tichuan bel khatin ka sawr tira, ka in ka inta a ni. Ka chanchinte min zawh a tum a, mak ti deuh tak, zah tak si hian min en a. Mahse engmah vak ka hrilh lo. Thlalak chu ka han phawrh a.

“Ka pi, hetiang hi i hmu tawh thin ngai em?” ka ti a, ka han pe a. Ani chuan mei engah chuan a han en a, “Mihring thla a ni maw?” a ti a. Kei chuan “E khai, ka pi, i tar lutuk tawh a ni maw? I hmu chiang thei na nge? En rawh Angel var thianghlim a ni.”  ka ti a. Tichuan Dorothy thla en reng chung chuan ka in ka in a, ka lo rui tlu ta a ni.

Eng hun chiah nge tih pawh ka hre lo; zan reh tak tawh, dar 2 hnu a ni an ti. “Tho rawh, tho rawh, i chhungte...... Odyana...... kang......” han ti ang reng hi ka hria a, min han hnuk deuh lawp lawp hi an awm a, an tlan chhuak leh ta mai a. Ka han harh chuan mihring ralkhel au chuah chuah ang leh mei kang ri ang ka han hria a. Tin, tlangauvin, “Khuate u......... tho rawh uu uu...... Hotel Odyana a kang e...... e...e” a tih ka han hria a. Chu veleh rang em emin ka tho va, ka zuang chhuak ve ta a. Engtinnge thi lova Odyana pawh chu ka thlen thlak ve theih tih pawh ka hre lo; ka tlan thla chiama, khawlai lung bumbovahte chuan ka tlu thla zawt zawt a. Ka mangang au rawl nen chuan ka chhungte chu ka koh thla zel a.

“Nguri, Nguri, hlau suh u, hlau hlek suh u, in pa ka lo tlan e,” ka ti a, ka tlu thla zawt zawt a. Vawi engzatnge ka tluka, eng angin nge ka thlen tih pawh ka hre lo. Rang em emin thil zawng zawng chu a thleng nghal a, a thleng zo vek a, a kin ta a ni!

Ka han harh chuan a tuk tuk leh a ni tih min hrilh a, an Lal inah ka lo mu reng a; zo khaw compounder-in min lo enkawl a. Ka han harh veleh chuan Zolawn khaw Lal chuan min han bia a, mahse ka chhang lo. Hmelhriat ngai hleih loh karah chuan Mama te, Mami te, a nu Nguri nen chuan ka han ko chiam thin a; MAHSE he khawvelah hian zawng tawh leh ni a awm ve ngai ta dawn lo a ni.

Ka kang nasa hle mai a lo ni a; chung chu tunah zawng ka sawi dawn lo. Ka samte chu a kang kir chhe vek a, ka kawr te, ka taksate nasa takin a kang a; chutiang chuan ka nupui fanaute chhanin ka lo che a ni. Mahse an zinga kal ve tur leh Hriat loh Ram an thlen huna an kianga awm ve zel tura ka lo thi ve ta zawklo chu pawi ka ti. A mak hle. Min chelhtute an awm ang a, ka hre hlawm lo a ni ang.

Zanah chuan engmah sawi lova ka chhuah avangin Nguri chuan naupangho chu a lo menpui reng a; naupang muthilh tawh hnuin a ni chu zanlai thlengin a lo la meng a, min lo la nghak a; mahse a rei lutuk tak em avangin a mut a lo chhuak a, a lo muhil ve ta a ni ang. Khawnvar eng reng chung chuan a muthilhsan a,hre lovin an vai thla palh a, engtin emaw a kang ta nge tih hriat lohvin, an awmna atang chuan mei a chhuak ta a ni an ti. An harh ve hman hmain a lo nasa ta lutuka, an inchhandam ve hman ta lo va ni.

Aw, khatiang, nupui fanau tha, vannei taka Lalpa min pek, ka suahsual leh at avangin ka chan ta a ni a; ka inchhir hian ban a pel. Engtikah mah tawh leh ni a awm tawh dawn si lo. Aw, ka duh tak, mi thianghlimte u, tunah te hian ka va ngai thin tehlul che u em!

Ka hnathawh ka bang tih te chu sawi a ngaiin ka ring lo. Ralrelna court-ah thu tlem sawi a ngai a; chungte leh thil tam tak ka han tih fel hnu chuan ka han inen a, khawvelah hian keimah chauh ka ni ta a. Ka vak ka vak ta a; rilru reng reng ka nei ngai lo. Mamin ka bengah hian..........

“Ka pa, kal zel rawh, ka pa.......kal......” min ti thin hian ka hria a; khawiah mah awm nghet thei lovin ka kal ka kal ta mai a ni. A chang chuan ka han chhang a. “Mami, min la ngaidam na nge? Khawiah nge maw ka kal chuan ang le? Kalna tur chuang ka hre tawh lo,” ka ti thin a. Nguri leh Mama chuan engemaw tal han sawi ve se ka tih tehlul nen, engmah an sawi ve ngai si lo va. Mami chauh chuan, “Ka pa, kal zel rawh ......” min ti thin a ni.

Chutiang chu a lo nih tak avangin hrehawm apiang bawh ka huam a, riltam mangan hi eng ang nge a nih ka hre tawh a; tuihal dang rova vah hnu hnu hi eng ang nge a nih hi ka hre tawh a; ni sa leh ruahpui hnuaia ramsate anga awm hi engnge a an ka hre tawh a; thlipui leh to virthli leng hnuaia kut vawnpui nei lova thing lian bul, rampalailenga belh hi a rapthlak leh thlak loh ka hre tawh a; zan thim khaw vawt hnuaia ram ngaw dur puia riah leh thil ri ngaihnawm lo tak tak te, chheh vela ramsa kawlh, ngilnei takte hian khawngaih takin min seh hlum duh mial mahna tih beiseia, hlawhtlin leh si loh hrehawmzia te pawh ka hre tawh a; mahse Mamin “Kal zel rawh,” min tih chhung chuan khawiah mah ka awm rei ngai lo. Mizoram dung leh vang hi ka fang  chhuak zo tawh a.

Muang lutuk tak maiin hun chu a kal a, thlate an lo thar a, an ral leh zel a; kum hlui a her liam a, a thar a lo thleng a; nipui hun nuam tak mai a lo inher chhuak leh ta a. Zoram nipui chuan mawina engmah a la hloh lo va. Thingte an lo chawr no leh hlep hlep a; tuahpui leh vau an lo vul leh ta chiai chuai a. Romei zam karah savate khawhar awm takin an thlawk lep lep a, thal awi lelte an lo kiu va, ral leh lam hla tak, mau  hmun karah ramar pa tuaitir (Karei—hel lai nei em ni?) a lo khuang ek ek a, ka lung a leng thei em em mai thin.

Hnathawh mumal nei lova ka teina a rei tawh a, kum hnih zet a lo ni ta a; ka pawisa khawl ve chhun, Mami te unau High School kal v nana ka tih pawh chu a kam sawt hle a. Dak in atangin tlemte lak tur ka la nei a. Chu mi avang chuan Aizawl ka va tlawh leh a; tin, Mami te nufaza ka hlohna Zolawn panin April thla tirah ka phei leh ta hnu hnu a; chu chu tuna ka ziakna hmun, ka awmna hi a ni.

Mite chuan min khawngaih hle a, ka inchhirzia te, ka tuar zia te, ka lungngaizia te an lo hriat zui zel leh, keimah min han hmuh lehnghal phei chuan min khawngaih hle tak tak mai ti ila a sual lo vang.

Lal leh vantlang tanpuinain (A, mi hi an va tanpui nasa tak em!) lung mawi tak ka phun thei ta a. Tupawhin rawn en sela, “A siamtu chuan he mite chu a ngai pawimawh a!” an tih theuh ka ring. Pangpar huan mawi takin ka hung a. Hotel Odyana pawh chu mawi lehzualin an din thar leh tawh a chunga thleng khualzinte chuan tlai tin, kei chu sawi loh, nula leh tlangval 

lungrual taka lengte an hmu thin.

Engmah thil tih tum mumal pawh ka nei thei lo fo va. Tlai khat chu Zirtawpni a ni a, ka va leng chhuak leh a; Nguri te thlan bulah chuan ka tei rek rek a. Chutih lai chuan thil pakhat ka hre chhuak ta thut a. An thlan lung remah chuan ka han thu a, ka han ngaihtuah ta a. Mami aw reng reng ka hre ngai ta lo tih ka han hre chhuak a ni. Zolawn khuaa ka kal hma deuh fe khan ka hria a; mahse chumi hnu reng reng chuan ka hre leh ngai ta lo mai a, mak ka ti hle a. Engemaw chang chuan ka suah sual min theihnghilh tir thei lotu, Mami aw—ka hre fo mai chu nuam ka tih loh rilruk thin tehlul vei nen, chutia kumkhuaa ka han hre tawh ngai lo tur chu pawi ka ti hle mai zawk a. An thlan lunga an hming ziakte chu ka han en vawng vawng a. “Mami, engatinge, i va ngawi ta ve?” ka han ti ngawt a. Chhangtu lah an awm si lo.

A ni thih ve ngawt mai theih a nih si loh avangin nun ka la tum si chuan Mami te nufaza hian nun dan pangngaia nung leh tur leh, ka ke ngeia ding leh turin min duh a nih ka ring ta a. An thlan hma ngeiah chuan an, mahni tlawh fo leh enkawl zel phakna hmuna awma, engemaw tal tih ka lo tum ta a ni. Engnge, lehkha thiam pawh ka nive a, thi ka nih si loh chuan lungngai reng renga vak tur ka ni lo va. Khawvel hi zawng a ngilnei lo hle tak a, mahse a chhunga chhengte pawh kan sual bawk a ni. Kum sawmli emaw, a aia tam hial emaw pawh, tar kuna ka dam chuan, nun tur ka la nei ang a: Ngurpuii te ka zawm ve theih si hma chuan, Lalpan ka tih theih ang tawk tawk thil tha ti turin min duh a ni ang. A ni e. A ni chiah mai. Ka thawk ang, ka ti a; chu mi zan la la chuanthil tih ka tum ta a, Lalin ka pan ta nghal a.

Lalpa chuan hlim takin, “Ka fapa, i sualte ngaihdamin awm rawh se, tih theih ka nuam em!” a ti a.

An nupa in min ngaina der hle reng tawh a ni. A hma deuh pawh chuan an khuaa awma, zirtirtu lian bera mi tantir an duh a; mi sual nung tlak lo mah ni ila. Kohhran lamah pawh engemaw ti takin that phah an in beisei a. Chutianga ka awm duh thu ka han hrilh chu an lawm tak zet zet a; thingpui no dawm leh kurtai ban chungin, “Mama pa” tiin lal chuan min han bia a. “Chu, i zirtir tur chu aw? Tunah ngei hian tlangau ka puantir dawn e,” a ti a, tlangau chu an han ko nghal a. Khawnbawl upate pawh an lo kim deuh thaw nghal bawk a, min nem nghet chu a ni ta reng mai a. “Tiang chuan hmana Shialton Official kha Zolawn khaw zirtirtu a lo ni ta a ni.

Hman kum hnih lai ral hnu, zan rapthlak taka “Khaute u, tho rawh u u....” tia ka chhiatna zawng zawng puangtu khan, “Khuate u, lo ngaithla theuh rawh u, thu lawmawm puan tur ka nei e....” a rawn ti ta a. Tlangau aw kan hriat chuan kan vaiin kan ngawi thap a, engemaw beisei tak angin kan lang a. Lalnu chuan, “Vantlang an va lawm dawn em! Khai! Chibai,” a ti a. Kei  chuan nui chungin ka kut ka han pe a. Hei hi ka chhungte ka hloh hnua ka nuih hmasak ber a la ni. Lal chuan a ban a han phar a,”Khai u, tlangau ri leh zaleng lawm karah Lalpa malsawmna leh hruai zelna dilin i tawngtai ang u,” a ti a, Kan vai chuan kan kun ta a.

Lalnu chuan biak ina inkhawm a rawt nghal a, kei chu thu sawi turin min ti a; chu mi zawh lehah lal ina zai khawm an rawt bawk a, khaw pum pui chu a ri ta sung sung a.

Biakin chu a khat nasa hle. Thusawi tura ka han din chhuahte chuan mi tam tak kawngkhar bul velah chuan ka hmu a. Thutna an chang tawh lo a ni tih pawh ngaihtuah hauh lovin ka hlim tawh bawk a, ka dam chhunga ka thusawi hmasak ber ka tan dawn chuan, ka ban ka han vai a, ka han sawm khawm lehzual a....

“Lokal rawh uu, lokal vek rawh u...thinlai nate zawng zawng...” tiin pulpit bulah chuan ka va ding a; ka thiam tawpin HMANGAIHNA MAKZIA ka sawi ta a ni.

(Pu C.Thuamluaia chanchin chhiar duh tan tah hian click rawh)